Hanuka Bayram baskının birinci gününün özeti
15 Aralık 2025 Pazartesi
Hanuka Bayramı, 14 Aralık Pazar günü güneş battıktan sonra başladı. Sekiz gün süren bu bayram, Yahudiliğe görece geç bir dönemde eklenmiştir ve Yahudi anlatılarına göre MÖ 164’te Filistin’i yöneten Seleukoslara karşı Yahudilerin ilk isyanını anmaktadır. Bu dönem, Seleukos ve ardından Roma egemenliği altında Yahudiler için bir tür özerk yönetimin tesisine tanıklık etmiş, ancak MS 135’te İmparator Hadrianus’un seferiyle bu geçici yerel otoritenin yıkılmasıyla sona ermiştir.
Tapınak Grupları, yıllardır bu bayramı Mescid-i Aksa’ya yönelik baskınlarının takvimine dâhil etmek için çalışmaktadır. Amaçları, Kasım/Ekim ile bir sonraki yılın Mart/Nisan ayları arasında süren ve altı ayı bulan büyük Yahudi bayramları arasındaki boşluğu azaltmak; ayrıca bu günü Mescid-i Aksa üzerinde “tam Siyonist egemenlik” dayatısı talebinin ve Ürdün Vakıflar Heyeti’nin buradan dışlanması çağrısının bir vesilesi olarak yerleştirmektir.
Bu saldırının ilk gününde Mescid-i Aksa’da yaşananlar:
1. 2021’den beri süregelen bir ritüel olarak, Aksa’nın dışındanKattanin Kapısı önünde menoranın ilk mumunun yakılması.
2. Mağaribe Kapısı’na giden köprünün üstüne, dışarıdan Mağaribe Kapısı önüne bir şamdan kurulması. Tapınak Dağı Din Okulu öğrencileri, alışılmış zamanının dışında gündüz saatlerinde şamdanın ilk mumunu burada yaktı. Bu, bu ritüelleri—zamanı dışında bile olsa—Mescid-i Aksa’nın içine taşımaya yönelik açık bir arzu ifadesidir.
3. Siyonist Yahudilerin, Mescid-i Aksa içinde dokuz mumdan ikisine sahip küçük, sembolik bir şamdan maketi bırakmaları. Bu, şamdan yakma ritüellerini Mescid-i Aksa’nın içine taşıma çabasının sembolik bir ifadesi olup, sözde tapınağın fiziksel olarak inşasına giden yolda manevi bir zemin oluşturmayı; Yahudi ritüellerinin Aksa içinde kademeli olarak dayatılmasını hedeflemektedir.
4. Bugün baskına katılanların sayısı 220’ye ulaştı. Başlarında, Mescid-i Aksa’yı merkez edindiğini iddia eden “Tapınak Dağı Din Okulu”nun hahamı Elişa Wolfson vardı. Doğu avlusunda—Tapınak Gruplarının burayı Mescid-i Aksa içinde ilan edilmemiş bir sinagog gibi yerleştirmeye çalıştıkları alanda—açık ve toplu ritüeller icra edip halka hâlinde şarkılar söylediler.
Hanuka Bayramı baskını 22 Aralık Pazartesi gününe kadar sürecektir. Bayramın sonuna yaklaştıkça baskınların şiddetlenmesi beklenmektedir. Bu baskınlar, her yıl Hanuka Bayramı kutlamaları için merkezi bir mekân hâline getirilmeye çalışılan el-Halil’deki İbrahim Camii’ni de kapsamaktadır.
Bu yazı Kudüs Araştırmaları Uzmanı Ziyad Ibhais tarafından kaleme alınmıştır ve çevirisi Kudüs’te Bugün ekibine aittir.
