Bugün, 8 Ekim 2025, Sukot Bayramının ikinci günü 1990 yılında gerçekleşen ilk Mescid-i Aksa Katliamı’nın 35. yıldönümüne denk geldi.
Sukot Bayramında Yahudiler bugün oruç tutmadığı için düne kıyasla Aksa baskınları daha da yoğunlaştı. Radikal Tapınak Gruplarına bağlı platformlarda, Mescid-i Aksa’da çekilmiş ve şarkılar, alkışlar, danslar, tam secde ile çeşitli dini ritüelleri içeren videolar adeta bir zafer gösterisi olarak servis edildi. Bu görüntüler, Gazze’de ateşkes müzakerelerinin sürdüğü bir döneme denk getirildi.
Bugünün öne çıkan gelişmeleri ise şöyleydi:
1- En dikkat çekici ve önemli gelişme işgal kuvvetlerinin, Sukot Bayramı baskınlarıyla üst üste ikinci gün boyunca Mescid-i Aksa’da daha önce benzeri görülmemiş yeni güvenlik dayatmalarını uygulamasıydı. Baskın güzergahı ve çevresi tamamen boşaltıldı. Mescidde bulunan Müslümanların, özellikle Kıble Mescidi’ne bakan güneydeki Ke’s şadırvanı bölgesi ve çevresindeki alanlarda bulunmalarına izin verilmedi. Ayrıca doğu, batı ve kuzey avlularından da tüm Müslümanlar çıkarıldı. İbadet alanı sınırlandırıldı. Namaz kılanlar sadece Kubbetü’s Sahra çevresi ile Kıble Mescidi içinde kalmaya zorlandı. Kubbetü’s Sahra çevresindekilerin, baskınları görüntülememesi için merdivenlere yaklaşmaları yasaklandı. Vakıf idaresine bağlı çalışan görevliler de kısıtlandı. Ürdün Vakıflar Bakanlığı’na bağlı Mescid-i Aksa görevlileri, sadece kapalı alanlarda kalmaya zorlandı. Doğu avlusuna girmeleri tamamen yasaklandı.
Tam karartma uygulandı. Baskınlar sırasında ne olduğuna dair bilgi ve görüntülerin yayılmasını engellemek amacıyla işgal kuvvetleri cep telefonlarını aramaya ve el koymaya devam etti. Son iki gündür yerleşimciler bile kadınların telefonlarına el koyup işgal polislerine teslim etti. Bugün bu uygulama kapsamında bir kadın gözaltına alındı.
2-Bugünkü baskınlar sırasında sabah ve akşam duaları, haham takdis ritüeli, yere kapanarak topluca tam secde etme, dini metinlerin okunması, şarkı söyleme, alkış ve toplu dans gösterileri yapıldı. Ayrıca sembolik olarak bitkisel sunu da takdim edildi. Tüm bu eylemler, Tapınağın fikri inşasından fiili inşasına geçmeye yönelik adımlar olarak görüldü. Tapınağın inşasına hazırlık niteliği taşıdığı mesajı verildi.
3- Geleneksel haham yasağına uyarak Haredi (ultra ortodoks Yahudiler) gruplar Aksa’ya doğrudan girmese de bayram kutlamalarını ve kurban takdim ritüellerini Burak Meydanı’ndan Mescid-i Aksa kapılarına taşıdı. Özellikle Gazali Meydanı (Esbat Kapısı’nın karşısı, kuzeyde) ve Kattanin (Pamukçular) Çarşısı (Batıdaki Kattanin Kapısı önü), yüksek sesli ilahiler ve danslar için ritüel alanlarına dönüştürüldü. Böylece, Aksa’nın İslami kimliğini dönüştürme çabasında, içeri girenlerle dışarıda kalanlar birbirini tamamlayan roller üstlendi.
4- Bugün Aksa’ya baskın gerçekleştiren yerleşimcilerin sayısı 1.758 idi. Bu sayı, 20 Ekim 2024’teki Sukot Bayramı sırasında kaydedilen en yüksek sayı olan 1.783’e oldukça yakın. Bu da, yarınki (perşembe günkü) baskının, hem bayramın son günlerine yaklaşılması hem de ardından cuma günü gelmesi nedeniyle daha da büyük olabileceğini gösteriyor.
5- Bugünkü baskınlara katılanlar arasında iki bakan vardı: İç Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir (göreve geldiğinden bu yana 12. kez, savaşın başlamasından bu yana 9. kez, bu yıl içinde 5. kez Aksa’ya baskın gerçekleştirmiş oldu) ve Miras Bakanı Amihay Eliyahu. Ayrıca, Ben-Gvir’in partisinden Knesset üyesi Yitzhak Kroizer da katıldı. Üçü de dini ritüelleri aktif şekilde gerçekleştirdi. Ben-Gvir ve Kroizer, Mescid-i Aksa içinde birer zafer konuşması yaparak, “Aksa’nın Gazze evlerinde asılı fotoğraflarının kimseye fayda sağlamadığını”, asıl zaferin bu baskınlarla sağlandığını iddia ettiler.
Bu yazı Kudüs Araştırmaları Uzmanı Ziyad Ibhais tarafından kaleme alınmıştır, çevirisi Kudüs’te Bugün ekibine aittir.
